KÖTÜ ZANDA BULUNMANIN ZARARLARI

DÜŞMANLIK BESLEMENİN,KUSUR ARAŞTIRMANIN VE KÖTÜ ZANDA BULUNMANIN ZARARLARI

İslâm dini,inananlara kardeşçe yaşamalarını emretmiş,buna engel olacak duygu,düşünce ve davranışları yasaklamıştır.Zira,başkalarına karşı kalbinde düşmanca duygular besleyen insan,hasım kabul ettiği kimselerin maddî veya manevî hiç bir alanda ilerlemelerini istemez.Bu duygular,kişiyi öfkeye,isabetsiz karar vermeye,intikama,can yakmaya ve kan dökmeye yöneltir.Bunun içindir ki dinimiz,

"Mü'minler ancak kardeştirler.Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin ve Allah'tan korkun ki esirgenesiniz"(1)İlâhî buyruğuyla kişisel çıkarlardan ve gayelerden uzak,yalnız Allah sevgisine ve O'nun hoşnutluğuna dayanan İslâm kardeşliğini getirmiş,bu kardeşliğin korunmasını ve devam ettirilmesini istemiştir.Başka bir ayet-i Kerimede de meâlen: "İyilikle kötülük bir olmaz.Sen(kötülüğü)en güzel bir şekilde önle.O zaman seninle arasında düşmanlık bulunan kimse,sanki candan bir dost olur"(2)buyrularak kötülüklere karşı kötülükle değil,iyilikle karşılık verildiği takdirde ancak düşmanlıkların ortadan kalkabileceği belirtilmiştir.

Bu konuda bir hadis-i Şerifte de meâlen: "Buğz ettiğin kimseye,buğzda ileri gitme,ihtiyatlı ol,bir gün olur da O senin dostun olabilir"(3)buyrularak kırgınlık ve dargınlık hallerinde aşırılıktan sakınılması gerektiği vurgulanmıştır.

Gerçek bir Mü'min,nefsinin arzularına uyarak olur olmaz bahanelerle başkalarına karşı hasmâne tavır takınmayacağı gibi,şüphe,zan ve vehme kapılarak kimsenin eksikliklerini,gizli hallerini araştırmaya da heveslenmez.Zirâ zan,ihtimâl üzere bir hüküm olduğundan bir kısmı gerçeğe hiç isabet etmez.Etmeyince bu doğrudan iftira olur.Kaldı ki,bizim görevimiz başkalarının ayıplarını ve kusurlarını araştırmak değil,kesin bir delil olmadığı sürece herkes hakkında hüsn-i Zanda bulunmaktır.Yüce Mevlâ'mız,Hucurat Sûresinin 12.Ayetinde meâlen şöyle buyuruyor:

"Ey iman edenler!Zannın çoğundan kaçının.Çünkü zanın bir kısmı günahtır.Birbirinizin kusurunu araştırmayın.Biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin.Biriniz,ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı?İşte bundan tiksindiniz.O halde Allah'tan korkun.Şüphesiz Allah,Tevbeyi çok kabul edendir,çok esirgeyendir."(4)

Kusur ve ayıp araştırmanın yalnız ahirette kalmayıp kişiyi dünyada da ayıplanacak bir duruma düşüreceği bir hadis-i Şerifte meâl olarak şöyle belirtilmiştir:

"...Müslümanlara eziyet etmeyin,onları ayıplamayın,onların kusurlarını araştırmayın!Zirâ,kim müslüman kardeşinin ayıbını araştırırsa,Allah da O'nun ayıbını araştırır.Kimin ayıbını Allah araştırırsa,O'nu evinin ortasında bile rezil eder."(5)

Birbirine karşı düşmanlık gütmek,kötü zan beslemek,birbirinin eksikliklerini,ayıplarını ve gizli hallerini araştırmak kadar birbiriyle alay etmek ve birbirini kötü lakaplarla çağırmak da fitne ve fesatlara yol açacak davranışlardır.Bu kötü huylardan sakınılmasını bildiren bazı ayet-i Celileler meâl olarak şöyledir:

"Ey mü'minler!Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın.Belki de onlar,kendilerinden daha iyidirler.Kadınlar da kadınları alaya almasınlar.Belki onlar kendilerinden daha iyidirler.Kendi kendinizi ayıplamayın,birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın.İmandan sonra fâsıklık ne kötü bir isimdir!Kim de tevbe etmezse işte onlar zalimlerdir"(6),"Arkadan çekiştirmeyi,yüze karşı eğlenmeyi âdet edinen herkesin vay haline!"(7)Resul-i Ekrem de bu konuda:

"Mü'minin mü'min kardeşi üzerindeki haklarından birisi de onu en sevdiği ismiyle çağırmasıdır"(8),"Bir kimseye şer olarak bir müslüman kardeşine hakâret etmesi kâfidir"(9)meâlindeki hadisleriyle müslümanları uyarmıştır.

Buraya kadar sunduğum ayet-i Kerime ve hadis-i Şeriflerden de anlaşılacağı gibi dinimiz,İslâm kardeşliğine büyük önem vermekte,bunu zedeleyecek duygu,düşünce ve davranışlardan bizleri sakındırmaktadır.İşte dünya ve ahiret mutluluğumuzu hedef alan bu ilâhî emirlere uyar,kardeşçe geçinirsek,dünyamız da ahiretimiz de huzurlu ve güvenli olur.Bunlara kulak tıkayıp,birbirimizle alay ederek,birbirimizi kötü lakaplarla çağırarak,birbirimizin eksikliklerini,ayıplarını ve gizli hallerini araştırarak aramızdaki kardeşlik bağlarını zayıflatır,birlik ve beraberliği yok edersek,hiç bir yerde rahatlık yüzü göremeyiz.

__________________________

1-Hucurat Sûresi;ayet:10

2-Fussilet Sûresi;ayet:34

3-250 Hadis,sf:9

4-Hucurat Sûresi;ayet:12

5-Tac Tercemesi,5/63

6-Hucurat Sûresi;ayet:11

7-Hümeze Sûresi;ayet:1

8-Elmalı Tefsiri;6/4470,Keşşaf

9-Riyazü's-Salihîn Tercemesi,3/156

Alinti